Συμπεριφερόμαστε το ίδιο στον φυσικό και τον ψηφιακό κόσμο;

Συμπεριφερόμαστε το ίδιο στον φυσικό και τον ψηφιακό κόσμο;

Στον φυσικό κόσμο θα αφήναμε, άραγε, το παιδί μας μόνο του στη θάλασσα, χωρίς να μάθει πρώτα να κολυμπά; Να οδηγεί το αυτοκίνητό μας χωρίς δίπλωμα; Nα δει μία ταινία που περιέχει σκηνές βίας ή σεξουαλικό περιεχόμενο; Θα του επιτρέπαμε να παίξει στον τζόγο το χαρτζιλίκι του ή να δώσει χρήματα σε κάποιον άγνωστο; Nα συνομιλεί με αγνώστους ή ακόμα και να βγει με κάποιον από αυτούς ραντεβού; Θα αναθέταμε τη σεξουαλική και γενικότερη διαπαιδαγώγηση του παιδιού μας σε άγνωστα χέρια; Θα μοιράζαμε τις φωτογραφίες του παιδιού μας στους δρόμους μιας πόλης, θα τις δίναμε σε παιδόφιλους ή σε παραγωγούς υλικού παιδικής κακοποίησης; Θα κερνούσαμε το παιδί μας τσιγάρο, ναρκωτικά, αλκοόλ ή θα του δίναμε πρόσβαση σε πηγές απ’ τις οποίες μπορεί να τα προμηθευτεί;

Στον φυσικό κόσμο θα μοιράζαμε, άραγε, δικές μας γυμνές φωτογραφίες στους δρόμους της πόλης; Θα επιθυμούσαμε να παρακολουθεί κάποιος όλες μας τις δραστηριότητες, τα χόμπι, τις συνήθειές μας, την κάθε μας κίνηση; Θα είχαμε 3.000 «φίλους», στους οποίους θα μοιράζαμε την προσωπική μας ζωή και πληροφορίες για την εργασία, την οικογένεια και τη ζωή μας; Θα ονομάζαμε «φίλο» ένα άτομο που γνωρίζουμε ελάχιστα ή και καθόλου, που δεν ξέρουμε τις αρχές, τις αξίες και τις πεποιθήσεις του; Τέλος, πώς θα αντιδρούσες, αν σου πρότειναν να τοποθετήσουν μία κεραία κινητής τηλεφωνίας στην ταράτσα του σπιτιού σου;

Συμπεριφερόμαστε, άραγε, το ίδιο και στον ψηφιακό κόσμο;

Στον ψηφιακό κόσμο δίνουμε στο παιδί μας τη δυνατότητα…:

• …να χρησιμοποιεί το κινητό και το Διαδίκτυο από πολύ μικρή ηλικία, χωρίς να διαθέτει τις απαραίτητες δεξιότητες για ασφαλή χρήση
• …να έχει πρόσβαση σε βίντεο με άγνωστο περιεχόμενο, που συχνά περιέχουν βία, σεξ, ρατσιστικά μηνύματα (Elsagate)
• …να έχει πρόσβαση σε ηλεκτρονικό τζόγο, ναρκωτικά, επικίνδυνα διαδικτυακά παιχνίδια, μαζικές αυτοκτονίες (Dark Web)
• …να συνομιλεί με αγνώστους μέσα από chat ή διαδικτυακά παιχνίδια
• …να πραγματοποιεί ηλεκτρονικές αγορές, στις οποίες μπορεί να αγοράσει από ρούχα και παιχνίδια μέχρι συμπληρώματα διατροφής ή χάπια αδυνατίσματος
• …να χρησιμοποιεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, χωρίς να ξέρει τι είναι η διαδικτυακή φήμη (Online Reputation), τα ψηφιακά αποτυπώματα (Digital Footprint) και πώς αυτά επηρεάζουν τη ζωή του

Στον ψηφιακό κόσμο…:

• …δημοσιεύουμε φωτογραφίες των παιδιών μας μαζί με πληροφορίες για τα ίδια και τη ζωή τους
• …δεχόμαστε στον υπολογιστή μας cookies, που παρακολουθούν κάθε διαδικτυακή μας δραστηριότητα
• …τα παιδιά μας διαμοιράζουν προσωπικές τους φωτογραφίες και βίντεο σε ένα πλήθος άλλων χρηστών (Sexting)
• …εκθέτουμε τα παιδιά μας στον κίνδυνο του διαδικτυακού εθισμού (Internet Addiction)
• …δίνουμε τα προσωπικά μας δεδομένα ανεξέλεγκτα σε αγνώστους και δε γνωρίζουμε πώς να προστατεύουμε τη διαδικτυακή μας φήμη (Online Reputation Management)
• …αναθέτουμε τη σεξουαλική και γενικότερη διαπαιδαγώγηση των παιδιών μας σε ένα μέσο, όπου η παραπληροφόρηση, οι ψευδείς ειδήσεις, οι ηλεκτρονικές απάτες  και η προπαγάνδα αποτελούν καθημερινή πραγματικότητα (Fake News, Scams, Hoaxes)
• …ανοίγουμε μία πύλη προς το παιδί μας για όποιον θέλει να το εκφοβίζει διαδικτυακά (Cyberbullying)
• …δίνουμε τη δυνατότητα σε παιδόφιλους να επικοινωνήσουν με το παιδί μας και, ενδεχομένως, να καταφέρουν να συναντηθούν μαζί του στον φυσικό κόσμο (Grooming)
• …εκθέτουμε τα παιδιά μας καθημερινά σε ακτινοβολία, που έχει συνέπειες για την υγεία τους

Γιατί συμπεριφερόμαστε τόσο διαφορετικά στον ψηφιακό και τον φυσικό κόσμο; Από αδιαφορία; Οι Έλληνες γονείς που επενδύουμε πολλά στην εκπαίδευση και τη μόρφωση των παιδιών μας, κάθε άλλο παρά αδιαφορία για την ανατροφή τους μας χαρακτηρίζει. Οι Έλληνες γονείς που φημιζόμαστε ως υπερπροστατευτικοί, στην περίπτωση του Διαδικτύου, δείχνουμε μια απίστευτη χαλαρότητα. Είναι γιατί αποφεύγουμε τη σύγκρουση ή γιατί προτιμούμε το παιδί μας στο κινητό παρά έξω στον δρόμο; Είναι γιατί είναι βολικό να «παρκάρουμε» το παιδί στο κινητό ή μήπως είναι από άγνοια των κινδύνων; Πιστεύω πως η αλήθεια βρίσκεται κάπου μέσα σε όλους αυτούς τους λόγους. Πιστεύω ακόμα πως οι γονείς δεν έχουμε πειστεί πραγματικά ότι ο ψηφιακός κόσμος είναι επικίνδυνος. Επίσης, μας βολεύει, όταν το παιδί είναι ήσυχο στο δωμάτιό του και δε θέλουμε να συγκρουστούμε, βάζοντας όρια στη χρήση των ηλεκτρονικών συσκευών.

Η έκθεση «Κίνδυνοι και Δυνατότητες: Μεγαλώνοντας σε διαδικτυακό περιβάλλον»¹ , που βασίζεται σε μία διεθνή δημοσκόπηση σε περισσότερους από 10.000 νέους, ηλικίας 18 ετών από 25 χώρες, αποκαλύπτει ότι:

• 6 στους 10 κάνουν νέες γνωριμίες στο Διαδίκτυο και αυτό είναι αρκετά έως και πολύ σημαντικό γι’ αυτούς
• μόνο το 36% είναι σίγουροι ότι μπορούν να καταλάβουν πότε κάποιοι άνθρωποι ψεύδονται σχετικά με το ποιοι είναι στο Διαδίκτυο

Μία έρευνα της Unicef² σε 3.257 νέους, 13-17 ετών, σε Δανία, Ουγγαρία και Ηνωμένο Βασίλειο, έδειξε ότι:

• το 30% των κοριτσιών και το 13% των αγοριών έλαβαν ανεπιθύμητα σεξουαλικά μηνύματα από συνομήλικούς τους
• 1 στους 10 νέους έχει πέσει θύμα σεξουαλικών απειλών
• το 41% έγιναν μάρτυρες περιστατικών εκδικητικής πορνογραφίας
• το 25% υπήρξαν μάρτυρες σε περιπτώσεις, όπου συνομήλικοι απέσπασαν κρυφά προσωπικές φωτογραφίες κάποιου και τις κοινοποίησαν
• το 10% παραδέχτηκε ότι προχώρησε σε μία ανάλογη πράξη τον τελευταίο χρόνο

Έρευνα του Internet Matters³ σε 1.500 γονείς στο Ηνωμένο Βασίλειο έδειξε ότι:

• τα 3/4 των εξάχρονων παιδιών συνηθίζουν να παίζουν διαδικτυακά παιχνίδια σ’ ένα tablet ή σ’ ένα smartphone
• το 44% των εξάχρονων επιλέγει να σερφάρει στο Διαδίκτυο, όταν πηγαίνει στο υπνοδωμάτιό του και το 41% αυτών των παιδιών το κάνει χωρίς επίβλεψη
• το 32% των παιδιών, ηλικίας έξι χρόνων, επιλέγει να μιλάει με διαδικτυακά μηνύματα, σε σύγκριση με το 31% των δεκάχρονων παιδιών, που το επέλεγαν το 2013
• το 27% των εξάχρονων παιδιών επιλέγει να σερφάρει στο Διαδίκτυο ακόμα και όταν δε βρίσκεται στο σπίτι του

Τέλος, όπως ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έρευνα που έγινε μεταξύ των 28 κρατών μελών της ΕΕ κατατάσσει την Ελλάδα στην προτελευταία θέση στον Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (Digital Economy and Society Index-DESI) του 2018⁴, ο οποίος αξιολογεί την ψηφιοποίηση κάθε χώρας.

Μήπως ήρθε η ώρα να συνειδητοποιήσουμε ότι ο ψηφιακός κόσμος είναι ένας πραγματικός κόσμος;  Αποτελείται από ανθρώπους, οι οποίοι είναι πραγματικοί και έχουν τις ίδιες συμπεριφορές που έχουν και στον πραγματικό κόσμο, πολλές φορές και χειρότερες, κρυμμένοι πίσω από την ανωνυμία. Ο ψηφιακός κόσμος είναι κομμάτι της ζωής και της καθημερινότητάς μας. Οι δραστηριότητές μας σ’ αυτόν επηρεάζουν εμάς και τα παιδιά μας το ίδιο, αν όχι περισσότερο, με αυτές που έχουμε στον φυσικό κόσμο. Μήπως ήρθε η ώρα να φροντίσουμε εμείς και τα παιδιά μας να είμαστε το ίδιο ασφαλείς στον ψηφιακό κόσμο, όπως φροντίζουμε να είμαστε και στον φυσικό; Μήπως ήρθε η ώρα να αποκτήσουμε εμείς και τα παιδιά μας Ψηφιακή Παιδεία; Γιατί στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν δύο κόσμοι. Η ζωή μας είναι μία και τη ζούμε ταυτόχρονα και στον φυσικό και στον ψηφιακό κόσμο. Η επιτυχία, η ευτυχία και η προσωπικότητά μας διαμορφώνονται τόσο από την ψηφιακή όσο και από τη μη ψηφιακή μας δραστηριότητα.

 Μήπως ήρθε η ώρα να υιοθετήσουμε την ίδια στάση στον ψηφιακό κόσμο το ίδιο, όπως και στον φυσικό;

Ροδούλα Καφτάκη, Εκπαιδευτικός Πληροφορικής, Συγγραφέας του Βιβλίου «Μαμά, θέλω Tablet» και δημιουργός του Safe Kids Project

1. https://www.naftemporiki.gr/story/1112900/unicef-8-stous-10-18xronous-anagnorizoun-ton-kinduno-seksoualikis-parenoxlisis-sto-internet
2. The State of the World’s Children 2017 https://www.unicef.org/pacificislands/press-releases/make-digital-world-safer-children-while-increasing-online-access-benefit-most
3. https://saferinternet4kids.gr/nea/ έρευνα-τα-μισά-παιδιά-ηλικίας-6-ετών-σε/

Αν μεγαλώνεις παιδί στην ψηφιακή εποχή τότε το Μαμά,θέλω Tablet είναι ένα βιβλίο που δεν κάνει να λείπει από την βιβλιοθήκη σου. Θα ανατρέξεις σε αυτό αρκετές φορές σε κάθε ηλικία του παιδιού σου! Ζούμε και μεγαλώνουμε παιδιά στην ψηφιακή εποχή! Ας μάθουμε πως να το κάνουμε αποτελεσματικά!

“Η ζωή των παιδιών μας εξαρτάται από τις επιλογές που κάνουμε εμείς για αυτά στην παιδική τους ηλικία!”